काठमाडौँ – विगतका गणनाहरूमा जस्तै कृषिगणना २०७८ अनुसार पनि नेपालमा सबैभन्दा बढी क्षेत्रफलमा खाद्यान्न बाली लगाएको पाइएको छ । २५ लाख ८६ हजार १८३ हेक्टर क्षेत्रफलमा खाद्यान्न बाली लगाएको हो ।
गणनामा अन्य बालीहरूमा क्रमशः कोसेरदाल बाली (१,९९,८४४.८ हेक्टर), तेल बाली (१,८०,१४१.१ हेक्टर), तरकारी बाली (१,०७,७३३.८ हेक्टर), कन्दमूल बाली (१,०४,७३७.८ हेक्टर), मसला बाली (५६, ८९३.५ हेक्टर) र नगदे बाली (४४,६०९.३ हेक्टर) रहेको पाइएको छ।
बिहीबार सार्वजनिक गरिएको गणनाअनुसार धान बाली लागेको क्षेत्रफल १२,१६,३८७.७ हेक्टर, मकैको क्षेत्रफल ५,५९,९०९.३ हेक्टर र गहुँको क्षेत्रफल ६,५४, १९४.३ हेक्टर हुन आएको देखिन्छ । नेपालमा बाली सघनता दर १.९१ देखिएको छ। यो सूचकले नेपालमा कृषकहरूले वर्षमा सरदर दुई बाली लगाउने गरेको ईंकित गरेको छ । गत कृषिगणना २०५८ र २०६८ मा यो दर क्रमशः १.८३ र १.८५ देखिएको थियो ।
स्थायी बालीमा बगैँचाको रूपमा लगाइएको आँपको क्षेत्रफल १९,७८१.७ हेक्टर, केराको क्षेत्रफल ७,८९८.२ हेक्टर र सुन्तलाको क्षेत्रफल ६,५४५.३ हेक्टर, कागतीको क्षेत्रफल २,८०६.९ हेक्टर र स्याउको क्षेत्रफल ३,०८०.२ हेक्टर हुन आएको देखिन्छ । यी सबै फलफूल बालीहरूको क्षेत्रफल गत कृषि गणनाको भन्दा बढेको देखिएको छ ।
नेपालमा गत १० वर्षको अन्तरालमा पशुपालन गर्ने कृषक परिवार ३३,५३,८५७ बाट बढेर ३४,०५,०१४ हुन पुगेका छन् भने गाइगोरुको सङ्ख्या करिब ४६ लाख, राँगाभैँसीको सङ्ख्या करिब २९ लाख, बाख्रारखसीरबोकारच्याङ्ग्राको सङ्ख्या करिब १ करोड ४२ लाख, सुँगुररबंगुर रबदेलको सङ्ख्या करिब १४ लाख, कुखुराको सङ्ख्या करिब ४ करोड ५१ लाख हुन आएको देखिन्छ । यो गणनाले उन्नत गाई र भैँसीको सङ्ख्यामा उल्लेखनीय वृद्धि भएको देखाएको छ ।
वि.सं. २०१८ सालदेखि हरेक दश दश वर्षमा कृषिगणना गर्दै आएको राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय ९साबिकको केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग० ले २०७८ चैत्र १ गते देखि ७७ वटै जिल्लामा कृषिगणना कार्यालय स्थापना गरी २०७९ वैशाख ६ देखि जेठ १९ सम्म सातौँ राष्ट्रिय कृषि गणनाको स्थलगत तथ्याङ्क सङ्कलन कार्य सम्पन्न गरेको थियो ।