अमेरिका – अमेरिकामा मंगलबार साँझमा तीव्र गतिमा विभाजित यसपटकको चुनावले विश्राम लिनेछ । तर, यो चुनावले अमेरिकी राजनीतिलाई कता लैजाला भन्ने शंका उपशंकाहरु उठिरहेका छन् ।
मत सर्वेक्षणहरुले देखाएजस्तै वर्तमान राष्ट्रपति तथा रिपब्लिकन पार्टीबाट उमेदवार डोनाल्ड ट्रम्प पराजित भए भने के उनले हार स्वीकार्लान् भन्ने हो । डोनाल्ड ट्रम्पको स्वभावका कारण कतिपयले उनले सजिलै हार नस्वीकार्न सक्छन् भन्नेहरु पनि छन् । अहिलेनै यो चुनाव प्रक्रिया मिलेन भन्दै अदालतमा मुद्दा परिसकेको छ । यसले गर्दा पनि ट्रम्पलाई परिणाम नस्वीकार्न बहाना मिल्न सक्छ।
करिब ९ करोड भन्दा बढीले हुलाक र मतदान केन्द्रमै गएर अग्रिम मत खसालेका छन् । हुलाकबाट प्राप्त मत गन्न झमेला छ । यसमा विवाद पनि छ । यसले गर्दा निर्वाचन परिणाम छिटो नआउन पनि सक्छ । विगतमा पनि यस्तो भएको थियो । ट्रम्पले मंगलबार आउने प्रारम्भिक नतिजा स्वीकारेनन् भने के हुन्छ ? यो प्रश्न उठ्न थालेको छ ।
चुनावी नतिजा अदालतले टुंगो लगाउनु पर्ने पनि हुन सक्छ । अमेरिकाको सर्वोच्च अदालतमा अहिले अनुदारवादी न्यायाधीशको बहुमत छ । सञ्चारमाध्यमले पनि नहुनु पर्ने अवस्था पनि आउन सक्ने बताएका छन् । ट्रम्पले सञ्चारमाध्यमलाई पहिले देखिनै नकार्दै आएका छन् । सञ्चारमाध्यमको दबाबले उनलाई केही फरक पर्ने छैन । अमेरिकाको राजनीति यसपटक सहज रुपमा अवतरण होस् भन्ने सकरात्मक सोच राख्नेहरु चिन्तामा छन् ।
चुनावी मत सर्वेक्षणहरुले पछाडि देखाए पनि मंगलबार साँझ आफ्नै पक्षमा नतिजा आउने ट्रम्पले घोषणा गरिसकेका छन् । यो निर्वाचनमा डेमोक्रेटिक पार्टीका राष्ट्रपति उमेदवार जो वाइडेन विजयी भएमा अमेरिकी राजनीतिमा एउटा इतिहास बन्ने छ । कमला ह्यारिस पहिलो महिला उपराष्ट्रपति हुनेछिन् । तर, यो निर्वाचनले अमेरिकी राजनीतिमात्र होइन विश्वमै आदर्श मानिने अमेरिकी प्रजातान्त्रिक अभ्यासमा चोट भने पुर्याएको छ । रिपब्लिकन बाहुल्यता रहेको टेक्सस राज्यमा वाइडेनको चुनाव प्रचारमा गुडिरहेको बसलाई अवरोध गरियो ।
डोनाल्ड ट्रम्पले चुनावी र्यालीमा आफ्ना मुख्य प्रतिष्पर्धी वाइेडनलाई निकै तल्लो स्तरको व्यक्तिगत हमला गरे । वाइडेनले जित्नु भनेको चीनले जित्नु होसम्मको आरोप ट्रम्पले लगाए । वाइडेनले विदेशीलाई अमेरिकामा खुला रुपमा आउन दिने ट्रम्पको भनाइ थियो । अमेरिकी नागरिकको जागिर खोसिन्छ जस्ता आरोप पनि ट्रम्पले लगाए ।
वाइडेनले पनि ट्रम्पलाई आलोचना गर्न बाँकी राखेनन् । अमेरिकालाई विभाजित गर्ने व्यक्तिलाई अब राख्नुहुँदैन भनिरहेका छन् । यसरी हेर्दा यो चुनावमा अमेरिकाका मुख्य विषय अर्थतन्त्र, रोजगारी, स्वास्थ्य बीमा मात्र होइन विश्वका विभिन्न देशहरु पनि जोडिएर आए । पहिले पहिलेका चुनावमा यस्तो तल्लो स्तरमा बहस हुँदैन थियो । अमेरिकाको विश्वका देशहरुसँग अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध के हुने जस्ता विषय मुद्दाका रुपमा उठ्थे ।
गाली गलौजका रुपमा होइन । कोभिड १९ को संक्रमणले पनि चुनावमा परम्परागत रुपमा उठ्ने मुद्दामा केही ओझेलमा परे । अर्थतन्त्र, रोजगारी, स्वास्थ्य बीमा, इमिग्रेसन जस्ता विषयमा पहिले जस्तो गहन विश्लेषणहरु भएनन् । ट्रम्पलाई अमेरिकीले अझै मन पराउने एउटा कारण अर्थतन्त्र मजबुत अवस्थामा रहनु हो । बेरोजगारी दर कम छ ।
रोजगार पाउनेको आम्दानी पनि पहिलेभन्दा बढेको छ । अमेरिकामा रोजगारी सबैभन्दा ठुलो विषय र मुद्दा हो । ट्रम्पको कार्यकालमा बेरोजगारी दर ५० वर्ष यताकै न्यून विन्दुमा झर्यो । विदेशीलाई कम ल्यायो भने हामी अमेरिकी नागरिकले रोजेर जागिर पाउछौँ भन्ने पनि कयौं अमेरिकी धारणा छ । त्यसैले यहाँको नागरिकता भएकाले ट्रम्पलाई गालि पनि गरिहाल्दैनन् । व्यवसायीहरुले त ट्रम्पलाई रुचाएकै छन् ।
यो निर्वाचनमा ट्रम्पको खटाइ पनि उल्लेनीय रह्यो । एकैदिन ४–५ वटा चुनावी सभालाई समेत ट्रम्पले सम्बोधन गरे । कोराना संक्रमणबाट निको भएका ट्रम्प आइतबार पाँचवटा ¥यालीमा सहभागी थिए । मंगलबार साँझमा नै अमेरिकाको प्रजातन्त्रका मुख्य दुई पिलर कार्यकारी र व्यवस्थापिका संसदको नतिजा आउने छ । सिनेट र कांग्रेसमा कुन पार्टीको बहुमत हुन्छ यो पनि अमेरिकी राजनीतिमा महत्वपूर्ण हुनेछ ।
राष्ट्रपति, सिनेट र कांग्रेसमा डेमोक्रेटिक पार्टीको बहुमत आएमा अमेरिकी राजनीति असन्तुलित हुने जोखिम पनि छ । जे होस् मंगलबारको साँझ अमेरिकाको राजनीति र प्रजातान्त्रिक अभ्यासका लागि महत्वपूर्ण भने हुने छ ।( बाह्रखरी)